Niełatwo w kilku słowach opisać, na czym polega styl literacki (Bunjin). Nie jest to bowiem jeden konkretny sposób kształtowania bonsai, lecz indywidualna, pełna fantazji próba interpretacji wszystkich istniejących stylów.
Słowo „literat” pochodzi z łaciny i dosłownie znaczy „uczony, wykształcony”. Wyraz ten jest chyba najbliższy znaczeniem japońskiemu terminowi bunjingi, którym określano młodych adeptów sztuki. Na starych obrazach malowanych tuszem często można zobaczyć drzewa o fantazyjnie powyginanych pniach, rosnące samotnie w górach, w bardzo trudnych warunkach. Najprawdopodobniej właśnie one stały się inspiracją do poszukiwań stylu, nazwanego później literackim.
Od czego zacząć?
Najważniejsze jest odpowiednie wymodelowanie linii drzewka i usunięcie gałęzi co najmniej do wysokości 2/3 pnia. W porównaniu z innymi stylami różnice przy formowaniu „literata” są dwie. Po pierwsze, powinien on mieć cienki pień, nieznacznie zwężający się ku górze. Po drugie, należy przerzedzać igły lub liście, gdyż wymogi stylu literackiego nakazują, by drzewko nie było bujnie ulistnione.
Jako materiał na „literata“ wybrałem jałowiec. bardzo giętkie pędy i jest podatna na kształtowanie, dlatego można ją polecić nawet początkującym miłośnikom bonsai. Do formowania nadają się też wiecznie zielone krzewy lub drzewa iglaste, np. sosny. Rośliny zrzucające liście na zimę są łamliwe i sprawiają więcej trudności przy kształtowaniu.
Zaprezentowany na zdjęciach gatunek to 15-letni jałowiec rozesłany w odmianie karłowej (Jimiperus procambens). Został on kupiony wczesną wiosną w szkółce leśnej, gdzie był uprawiany przez długie lata w małym pojemniku.
Dominującą cechą tego drzewka był cienki powyginany pień (w stylu literackim może on być również zupełnie prosty). Nie byłem pewny, czy powinienem je posadzić w donicy pionowo, czy pod kątem ostrym. Gdybym wybrał kąt ostry, należałoby pozostawić jedną lub dwie gałęzie z lewej strony, by roślina zachowała równowagę. Ostatecznie zdecydowałem się na pionową pozycję, co wymagało pozostawienia tylko jednej gałęzi, wskutek czego wyraźnie uwidoczniła się linia pnia.